Erkek Şiddeti?

Önce ufak bir tanım: Türkçeye şiddet olarak geçirdiğimiz bu kavramın İngilizcesi violence ve durumu daha doğru anlatıyor. Şiddet kelimesini çevirmeye kalktığımızda force da diyebiliriz mesela, ve bu ikisi çok farklı iki şey. Violence, fiziksel güç kullanımını içerirken force her türlü gücün karşılığı. Türk insanının az kelimeye çok anlam politikasının bir yansıması işte. Mevzuya geçelim. Günümüz "post-modern" dünyasında şuç faili üzerinden (İng. perpetrator) tanımlar yapmayı hala seviyoruz. Ve bu erkek şiddeti kavramı, "zenciler aşağı insanlardır" açıklamasından pek…

Takibe Değer Altı Kişi ve Program

İnternet her an elimizin altında ve bu koca çöplüğün içinde işe yarar şeyleri bulmak zor. Ben, kendi takip listemde bulunan birkaç siteyi (veya hesabı) anmak istedim. Belki sizin de ilginizi çekebilirler. Rasim Ozan Kütahyalı diye bir şeyin Yaşar Kemal'den daha fazla tanındığı, daha da acısı daha fazla sevildiği bir ülkede inatla işe yarar şeyler sunmaya devam eden bu kişi ve grupların varlığı, çölde bir vaha gibi. Burada anacaklarım tüm listem değil. İngilizce olan hiçbir şeyi de…

Atatürk ve Cumhuriyet

İki bilgiyle başlayalım. Kurtuluş Savaşı'nın beş paşası var. Bunlar Mustafa Kemal (Atatürk), Kazım (Karabekir), Ali Fuat (Cebesoy), Refet (Bele), ve Rauf (Orbay) paşalardır. Yusuf Akçura, döneminin de ruhunu yansıtan Üç Tarz-ı Siyaset isimli kitabında, 20. asrın hemen başında Osmanlı'nın önünde üç siyaset bulunduğunu söyler: Türkçülük, İslamcılık, Osmanlıcılık. Akçura'nın sunduğu üç tarzın da genel özeti şudur: Türkçülük: Daha ziyade Turancılık fikrini yansıtan bu siyasette Akçura, Balkanlardan Yakut'a bir Türk birliğinden bahseder. İslamcılık: Bu siyaset, müslümanların başı ve…

Zengin Ülkede Fakir Olmak Mı, Fakir Ülkede Zengin Olmak Mı?

Ünlü sorudur: Zengin ülkede fakir olmak mı, fakir ülkede zengin olmak mı? Soruya cevap vermeden önce sorudaki iki mantık hatasına bakalım. Gelir Dağılımı Ayşe Teyze ve Ali Rıza Amcanın ekonomi danışmanı, 2018'de aramızdan ayrılan Güngör Uras'ın bir yazısı özetle şunu diyordu: Türkiye'nin bir kısmı İsviçreli gibi yaşıyor, bir kısmıysa Zimbabveli gibi. Şöyle söyleyeyim: TÜİK'e göre 2018 yılında Türkiye'de vergi sonrası medyan gelir (yani tüm gelirler en küçükten en büyüğe sıralandığında tam ortada olan gelir) 38.581 Lira.…

Düşünme: Günümüz İnsanı, Din, ve Devlet

Giriş Bugün kendime bir soru sordum: Neden en iyi filozoflar bir 6.-4. asır Yunan'ında, bir de 18. ve 19. asırda Birleşik Krallık-Fransa-Almanya ekseninde çıktı? Giriş mahiyetinde üç şeyi söyleyeyim ve bu dar görünen sorudan ne büyük çıkarımlar yapabileceğimizi görelim: İnsanlık, binler, hatta milyonlarca yıl boyunca bilgiyi yeni nesillere aktararak ya bulunduğu konumu korudu, ya ilerledi. Önceleri işimiz kolaydı: Çocuğumuza tarla sürmeyi, ekin ekmeyi, at binmeyi, yüzmeyi, belki sayıları... öğretirdik, türkü öğretirdik, şanslıysak enstrüman öğretirdik. Ve hayat,…

Boğadaki Tanrıların Konsülü

Saat sabahın bilinmezi. Ay, doğu-kuzeydoğu yönünde sonunda yükselmiş. Hemen üstünde, sola doğru iki parlak yıldız görüyorum. "İkizler mi ki bu?" diye sorup hemen az sağa bakıyorum. Evet, ikizler. Üçüncü yıldız orada. Gök parlak. Gökte bir bulut bile yok. Ayın ışığı dahi kapatmıyor göğü. Hemen fotoğraf makinamı çıkarıyorum. Elimdeki en geniş lens 35mm ama önemli değil. İkizleri çekiyorum, sonra ayı. Sağa çeviriyorum gözümü biraz daha. Evet, orada. Sirius. Sirius varsa orada Avcı Takımyıldızı da vardır. Senelerdir hiç…

Huruf-u Mukattaa

İnsanoğlu, bir bilinmezle uğraştığı zaman onu daha da gizemli, dolayısıyla çekici kılmak için çeşit çeşit icatta bulunuyor. Elif lam mim kimileri için bunların biri fakat, aslında, o kadar da enteresan değiller. Bu satırların yazarı bu harflerin anlamını bilmese de nereden geldiğini ve olası anlamını biliyor. Gelin buna bir bakalım. Ve her zamanki gibi tarihte İslam'dan çok öncesine bir gidelim. Sümer ve 360 Medeniyet Sümer'de Sümer'le başladı. Bu manyağın manyağı güruh bugüne pek çok şey miras bıraktı.…

Altın Buzağı/Boğa

"Halk Musa’nın dağdan inmediğini, geciktiğini görünce, Harun’un çevresine toplandı. Ona, “Kalk, bize öncülük edecek bir ilah yap” dediler, “Bizi Mısır’dan çıkaran adama, Musa’ya ne oldu bilmiyoruz!” 2 Harun, “Karılarınızın, oğullarınızın, kızlarınızın kulağındaki altın küpeleri çıkarıp bana getirin” dedi. 3 Herkes kulağındaki küpeyi çıkarıp Harun’a getirdi. 4 Harun altınları topladı, oymacı aletiyle buzağı biçiminde dökme bir put yaptı. Halk, “Ey İsrailliler, sizi Mısır’dan çıkaran Tanrınız budur!” dedi. 5 Harun bunu görünce, buzağının önünde bir sunak yaptı ve, “Yarın RAB’bin onuruna bayram olacak” diye…

Sosyal Karşılaştırma Teorisi (Social Comparison Theory)

Leon Festinger, psikolojide 20. asrın önemli isimlerinden birisi, 1954 yılında bir makale yayınlıyor ve makaleye şöyle başlıyor: In this paper we shall present a further development of a previously published theory concerning opinion influence processes in social groups. ... We shall develop ... how the theory applies to the appraisal and evolution of abilities as well as opinions. Bu pasajın özeti şu: Bu makaleyle insanların yetenek ve fikirlerini ne şekilde değerlendirdiklerini göstereceğiz. Makalenin ana fikri ne?…

Popülizm Yazıları II: Ne İstiyoruz?

Giriş Serinin ilk yazısında popülizm ve demokrasi terimlerinin etimolojisi üzerinden farklılıklarını göstermeye çalıştım. Şimdi bunun üzerinden devam edelim. Konumuz başlıktaki soru: Biz aslında ne istiyoruz? Ya da farklı bir şekilde soralım: Neden popülizmi beğenmiyoruz? Bu soruyu cevaplamak için önceki yazının son kısmındaki iki paragrafa tekrar bakalım: "Demokrasi, akademide ve pratikte, kalburüstü insanların politik gücü elinde bulundurduğu ve sıradan insanı ikinci sınıf görmeye devam edebildiği bir sistemi tarif ederken popülizm sıradan insanın isyanının kan yerine demokratik araçlarla…